Condens en vochtproblemen bij nieuwe aanbouwen | oorzaak en oplossing

Een nieuwe aanbouw hoort fris en comfortabel te zijn. Toch zien we na oplevering geregeld condens op ramen, vochtige plinten of donkere plekken in hoeken. Even helder: condens ontstaat wanneer warme, vochtige binnenlucht afkoelt op een kouder oppervlak, waardoor water neerslaat. Spreken we over vochtproblemen, dan bedoelen we alles van bouwvocht dat nog uit materialen moet trekken tot echte lekkages of koudebruggen bij de muurvoet. Sinds 1989 hebben wij als bouwbedrijf talloze verbouwingen succesvol uitgevoerd, en volgens onze aannemer Jouke de Groot is het verschil tussen “even naluchten” en “structureel herstel” vooral een kwestie van goed diagnosticeren.

Wat is een thermische onderbreking?

Wanneer onderdelen van een woning warmte makkelijk doorlaten, spreken we van een koudebrug. Denk aan een fundering die doorloopt onder de muur, een kimlaag zonder isolatie of een stalen balk in de gevel. Op die punten wordt het binnenoppervlak kouder dan de rest van de ruimte. Een thermische onderbreking voorkomt dit. Het is een isolerend element dat tussen twee koude delen wordt geplaatst, zodat warmte niet via beton, metselwerk of staal naar buiten kan verdwijnen. Het zorgt ervoor dat de binnenzijde warm blijft en condensvorming geen kans krijgt.

Oorzaken bij nieuwe aanbouwen

Bij nieuwe aanbouwen komen condens en vochtproblemen meestal door een combinatie van factoren. Het begint vaak met bouwvocht: vers gestort beton, nieuw stucwerk en verse vloeren geven nog wekenlang vocht af. Zonder voldoende ventilatie en geleidelijke opwarming blijft de luchtvochtigheid hoog, waardoor condens op ramen en plinten ontstaat, ook als de schil technisch goed is opgebouwd.

Daarnaast speelt luchtdicht bouwen een steeds grotere rol. Nieuwe aanbouwen zijn vaak beter geïsoleerd en luchtdichter dan oudere woningen. Dat is gunstig voor energieverbruik, maar alleen als de ventilatie in balans blijft. Bij een te lage basisventilatie of dichtgezette roosters blijft vocht hangen, wat zich ophoopt in koude hoeken en op glasvlakken.

Een derde veelvoorkomende oorzaak zijn koudebruggen, vooral bij de muurvoet of hoekdetails. Daar waar de buitenmuur op de vloer of fundering rust, kan warmte weglekken en koelt het binnenoppervlak sneller af. Volgens onze aannemer Jouke de Groot zijn dit precies de plekken waar vocht zich als eerste laat zien. Een goede thermische onderbreking, bijvoorbeeld met thermische blokken of een verbeterde kimlaag, voorkomt dat probleem.

Tot slot zien we vaak fouten bij kozijnen en waterkeringen. Een geknikte slab, een vergeten spouwlat of slecht sluitende kitnaden kunnen ervoor zorgen dat regenwater daadwerkelijk naar binnen sijpelt. Dat vocht trekt dan door de muur en komt als donkere, natte streep tevoorschijn op het stucwerk.

Wat gebeurt er zonder thermische onderbreking?

Als een koudebrug niet wordt onderbroken, blijft een deel van de binnenzijde structureel kouder. Daardoor ontstaan vaak dezelfde klachten:

• voortdurende condens op plinten of hoeken

• schimmelvorming op terugkerende plekken

• verhoogd energieverbruik door warmtelekken

• koude dagkanten bij ramen en schuifpuien

• vochtplekken die telkens terugkomen, zelfs na schilderen of stucen

Dit zijn precies de problemen die wij in nieuwe aanbouwen vaak tegenkomen. Een juiste thermische onderbreking aan de muurvoet of onder een stalen balk voorkomt dit.

Hoe ontstaat een koudebrug bij een aanbouw?

Bij aanbouwen zien we koudebruggen vooral ontstaan op overgangen tussen oud en nieuw. Dat zijn precies de plekken waar de constructie vaak niet volledig wordt geïsoleerd.
Veelvoorkomende voorbeelden zijn:

• Muurvoet: De muur van de aanbouw rust rechtstreeks op de fundering, waardoor warmte naar beneden wegstroomt.

• Stalen balk in de achtergevel: Staal geleidt warmte heel snel. Zonder isolatie koelt de binnenzijde rond de balk sterk af.

• Aansluiting oude gevel op nieuwe binnenwand: Kleine kieren of ontbrekende isolatie veroorzaken koude plekken.

• Vloer die doorloopt: Wanneer de betonvloer doorloopt van oud naar nieuw, kan er een koude streep ontstaan langs de plint.

Zonder goede thermische onderbreking blijft dit een structureel koud punt waar telkens opnieuw condens en schimmel ontstaat.

Veelgemaakte fouten

Een ruimte “droogstoken” zonder ventilatie, afwerken terwijl de RV nog te hoog is, roosters dicht laten “tegen tocht”, en alleen het binnenblad aanpakken terwijl de koudebrug aan de muurvoet blijft bestaan.

Welke thermische blokken kun je gebruiken?

Er zijn verschillende soorten thermische onderbrekingsblokken om koudebruggen bij de muurvoet, kimlaag of stalen balk te voorkomen. De meest gebruikte zijn:

• Ytong / cellenbetonblokken
  Licht, betaalbaar en met een goede isolatiewaarde. Geschikt voor muurvoeten en lichte belasting.

• Marmox Thermoblock
  Heeft een isolerende XPS-kern met cementcoating. Vochtbestendig, drukvast en ideaal voor vloer- en muuraansluitingen.

• Foamglas Perinsul
  Volledig water- en dampdicht, extreem vormvast en zeer geliefd bij funderingen en zwaarder metselwerk.

• Geïsoleerde kimstenen / kimblokken
  Speciaal ontworpen om koudebruggen bij de fundering te onderbreken. Vaak gebruikt bij aanbouwen.

• XPS/EPS thermoblokken
  Lichtgewicht en goed isolerend. Geschikt als aanvullende onderbreking rondom balken of binnenwanden.

Deze blokken zorgen ervoor dat warmte niet via beton, staal of metselwerk naar buiten lekt. Zo blijft het binnenoppervlak warm en voorkom je condens, schimmel en koude vloerranden in je nieuwe aanbouw.

Drie herkenbare praktijkcases

Oplossingen in de juiste volgorde

1. Meten en ventileren – Start met basisventilatie (roosters open, liefst continu), kort en krachtig spuien na koken/douchen en een datalogger om RV en temperatuur te volgen.

2. Noodmaatregelen – Tijdelijke ontvochtigers en circulatieventilatoren versnellen het drogen. Licht en gelijkmatig stoken, geen “sauna”.

3. Structureel aanpakken –

Binnenzijde verbeteren: voeg waar nodig binnenwand isolatie toe op koude stroken.

Koudebrug oplossen: kimdetail nalopen, thermische onderbreking herstellen en isolatie laten aansluiten.

Geluid meteen meenemen: nieuwe ruimtes galmen vaak; combineer drogen/herstellen met akoestische-isolatie zodat comfort in één keer goed is.

Afwerking pas op het eind: kies dampopen, herstelvriendelijke materialen en rond af met het afwerken van uw aanbouw wanneer de meetwaarden stabiel zijn.

Kosten 2025 in één oogopslag

Indicaties 2025, exclusief btw. Afhankelijk van bereikbaarheid, materiaalkosten en omvang.

Wat we in 2025 extra zien

Projecten worden sneller opgeleverd en de schil is beter geïsoleerd en luchtdichter dan vroeger. Dat is gunstig voor energie, maar maakt vochtbeheersing kritischer. Wij zetten daarom vaker dataloggers in voor naloop, en we zien meer vraag naar kleine, stille ventilatie-oplossingen in uitbouwen. Volgens Jouke de Groot loont het om al in het ontwerp te reserveren voor ventilatiecapaciteit én voor een thermisch doordachte muurvoet.